Phan Châu Trinh được cha dạy đọc chữ từ nhỏ và nổi tiếng là thông minh. Ông thi đỗ phó bảng năm 1901 và làm quan đến năm 1905 thì vào Nam cùng hai người bạn là Huỳnh Thúc Kháng và Trần Qúy Cáp để tìm hiểu tình hình miền Nam. Trên đường đi, họ đã dùng tài năng văn thơ của mình để làm thức tỉnh thanh niên Việt Nam. Sau khi vào Nam, Phan Châu Trinh sang Nhật Bản để gặp Phan Bội Châu bàn về con đường cứu nước.

Phan Châu Trinh

Phan Châu Trinh đã nhìn ra được yếu điểm của Việt Nam và cho rằng chỉ có đầu tư cho giáo dục mới là con đường bền vững để giải phóng dân tộc Việt. Phan Châu Trinh cùng bạn bè của mình phát động phong trào “Khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh”, ủng hộ con đường bất bạo động, xóa bỏ các tập tục tiêu cực. Sau đó ông bị cầm tù tại Côn Đảo. Nhờ sự can thiệp của Hội nhân quyền, ông được ân xá nhưng bị quản thúc tại Mỹ Tho. Sau một thời gian dùng thơ văn để hoạt động cách mạng thì đến năm 1926 Phan Châu Trinh qua đời.

Anh học cách chế tạo những quả bom từ khi còn nhỏ. Năm 1911, anh tình cờ quen với Nguyễn Hiệp và Nguyễn Hữu Trí sau đó họ cùng nhau tham gia chiến đấu chống thực dân Pháp. Phan Xích Long tự xưng là con vua Hàm Nghi và còn tự phong mình là Hoàng Đế nhằm tuyên truyền, vận động cho cuộc kháng chiến.

Phan Xích Long

Năm 1913, Phan Xích Long đặt bom hẹn giờ tại các căn cứ ở Sài Gòn, Chợ Lớn đồng thời cho rải truyền đơn. Tuy nhiên bị bọn thực dân Pháp phát hiện khi bom vẫn chưa nổ. Bọn chúng cho người đi truy lùng và bắt quân khởi nghĩa, Nguyễn Hữu Trí chạy thoát, Phan Xích Long thì bị bắt tại Phan Thiết và giam tại Khám Lớn. Khởi nghĩa không thành công nhưng đã có tác động mạnh đến nhiều người yêu nước khác.

Năm 1916, Phan Xích Long bị tử hình và chôn tại nghĩa địa Đất Thánh Chà. Tên của anh ngày nay được đặt cho một con đường tại Thành phố Hồ Chí Minh và những thành phố khác tại Việt Nam.