Phê bình kiểu bản thể luận (tiếng Anh : ontological criticism) là thuật ngữ của nhà phê bình mới người Mĩ lạ Gi.C. Ran-xơm trong sách Phê bình mới (1941). Bản thể luận là khái niệm triết học, chỉ việc nghiên cứu bản chất và quy luật của tồn tại, được mượn ở đây để chỉ việc nghiên cứu tính đặc thù của văn học, khác hẳn với cách nghiên cứu của một số nhà phê bình văn học theo khuynh hướng hiện tượng học.
Ran-xơm muốn đề xuất hai khía cạnh. Một là thi ca có sự tồn tại bản thể của nó, phải lấy đó làm điểm xuất phát; hai là đặc điểm bản thể của thi ca là do nó có thể tái hiện trạng thái tồn tại của thế giới một cách đầy đặn, hoàn mỹ. Nhiều người thuộc trường phái phê bình mới tán thành quan điếm này.
R.Oen-léc là một trong số đó, nhưng ông còn thừa nhận thi ca có tính bản thể của riêng nó, và có chân lý thi ca độc đáo về thế giới bên ngoài. Một quan niệm như thế mang nặng tính chất nhị nguyên.