Phê bình tác phẩm tự tại

Phê bình tác phẩm tự tại (tiếng Đức : werkimmanente kritik) là trường phái phê bình văn học thịnh hành ở Đức, Áo, Thuỵ Sĩ trong khoảng những năm 40 đến những năm 60 thế kỷ XX, là một trường phái cùng loại với phê bình mới Anh, Mỹ. Đại diện chủ yếu của trường phái này là M. Oe-rơ-li, K. Phô-xlơ, V. Kay-dơ, E. Stai-gơ. Những người theo phái này nhấn mạnh “tính bản thể”, “tính độc lập” của văn bản, xem đó là một đối tượng nhận thức hoàn toàn độc lập, khép kín, xem mỗi tác phẩm là một cấu tạo ngôn ngữ hoàn chỉnh mà ý nghĩa chỉ bao hàm trong bản thân nó.

Tác phẩm bao hàm những tiền đề và kết cấu của nhận thức và thẩm mỹ, hình tượng tổng thể, ý nghĩa và giá trị đều là vốn có trong bản thân văn bản, bất biến trong không gian và thời gian, giá trị và vai trò lịch sử của tác phẩm hoàn toàn do một mình văn bản quyết định. Phê bình tác phẩm tự tại còn chủ trương phi ý thức hệ hóa, gạt bỏ mọi tư liệu về tiểu sử, lịch sử, văn hoá, để đạt tới “tính khách quan” thuần túy. Lý luận và phương pháp phê bình của trường phái này hoàn toàn tách rời sự tiếp nhận của người đọc, tách rời các nhân tố xã hội và lịch sử, đã tỏ ra hoàn toàn phiến diện và từ những năm 60 thế kỉ XX trở đi đã tàn lụi dần.

* Bài viết này được sửa đổi lần cuối vào lúc 4:38 Chiều ngày 21/06/2017