Cá tính hóa nhân vật (tiếng Nga : individualizaciya) là biện pháp nghệ thuật làm cho nhân vật có cá tính sinh động và trở nên con người cụ thể, xác định. Là một phương diện quan trong của điển hình hóa , cá tính hóa nhân vật là sự khái quát nghệ thuật về một khía cạnh bản chất của con người cụ thể. Do vậy, cá tính hóa nhân vật đòi hỏi nhà văn khám phá những đặc trưng và biểu hiện độc đáo về tâm lí. khí chất, tác phong, ngôn ngữ,… tương đối ổn định của một tính cách nào đó và trong quá trình miêu tả phải tuân theo các quy luật phát triển nội tại của chúng trong những điều kiện lịch sử nhất định.
Trong thực tiễn phát triển lịch sử văn học, cá tính hóa nhân vật có vai trò và vị trí khác nhau ở những phương pháp sáng tác khác nhau. Đối với chủ nghĩa hiện thực thế kỷ XIX thì cá tính hóa nhân vật có một vị trí đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa thẩm mĩ lớn lao. Ở đây cá tính hóa nhân vật gắn bó hữu cơ với khái quát hóa. Thiếu khái quát hóa thì cá tính hóa nhân vật trở nên vô nghĩa, nhưng không có cá tính hóa nhân vật thì cũng không thể thực hiện điển hình hóa được.
Cá tính hóa nhân vật đòi hòi nhà văn phải có một vốn sống phong phú, một sự hiểu biết sâu sắc và một năng lực khái quát cao.